Uit een peiling van de FNV onder ruim 500 mensen die met kankerverwekkende stoffen werken, blijkt dat een grote meerderheid zonder beschermingsmiddelen werkt. Werkdruk is daarvan de belangrijkste oorzaak. Ook geeft 60 procent aan geen voorlichting te krijgen van de werkgever en levert die laatste in 40 procent van de gevallen geen beschermingsmiddelen.
De enquête is gestuurd naar alle FNV leden en door 967 mensen ingevuld. 547 respondenten konden de complete vragenlijst invullen omdat ze aangaven met gevaarlijke stoffen te werken. FNV-vicevoorzitter Kitty Jong: “De cijfers zijn ontluisterend gezien het aantal door werk veroorzaakte kankergevallen. Dat aantal is torenhoog: van de 4.000 mensen die jaarlijks overlijden door hun werk, gaan 2.500 mensen dood door kanker.” Een aanzienlijk deel van deze sterfgevallen komt door werk met kankerverwekkende stoffen. Dikwijls komen de kankerpatiënten of hun gezin ook in de financiële problemen omdat er door de keiharde WIA-regels zelfs bij een ziekte als kanker alleen recht op een lage arbeidsongeschiktheidsuitkering bestaat. Of er soms helemaal geen uitkering volgt.
TIP, lees ook deze artikelen over het werken met schadelijke stoffen:
- Hoe ga je om met gevaarlijke stoffen op de werkvloer?
- Betere werkomgeving en hogere productie door robotisering
Preventie bovenaan prioriteitenlijst
Volgens Jong moet het anders: “Kanker door het werk is veruit de belangrijkste doodsoorzaak onder arbeidsdoden; alle alarmbellen moeten afgaan bij deze cijfers over voorlichting en onbeschermd werken. Niet alleen wij, maar ook de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) en het kabinet weten al veel langer dat sommige werkgevers beroerd met de gezondheid van werkenden omgaan. Het zou goed zijn als de nieuwe staatssecretaris zich – net als de vorige bewindspersoon – vierkant achter de werknemers stelt en het streven naar nul doden (zero death) overneemt.”
Kankerverwekkend kwartsstof
Het vorige kabinet streefde naar nul doden op de werkvloer. Dat die doden vooral veroorzaakt worden door blootstelling aan allerlei kankerverwekkende stoffen, is volgens FNV al jaren bekend. Niet voor niets stelt de Gezondheidsraad – zo schrijft FNV – in een recent advies dat werkenden zo min mogelijk aan het kanker veroorzakende kwartsstof moeten worden blootgesteld. Er is geen veilig blootstellingsniveau. Kwartsstof komt bijvoorbeeld vrij bij de productie en bewerking van cement en keramiek. “Het minimaliseren van blootstelling dient de hoogste prioriteit te krijgen, maar we zien het tegendeel gebeuren. Onbegrijpelijk, maar vooral totaal onacceptabel. Hier past stevig ingrijpen”, zegt de FNV-vicevoorzitter daarover.
Verjaringstermijn kanker
Mensen die ziek zijn geworden op of door het werk (beroepsziekte) kunnen soms een tegemoetkoming krijgen. Via de zogenaamde TSB-regeling, maar met de uitvoering van die regeling gaat volgens FNV nog van alles mis. Jong: “Mensen worden voortdurend onterecht afgewezen. Ze worden dus eerst buiten hun schuld ziek en grijpen daarna naast een compensatie daarvoor. Klap op klap, dat is triest en stuitend.” Wat de vakbond betreft moeten de Tweede Kamer en de minister ook daar direct mee aan de slag. “Neem aan wat de slachtoffers vertellen, zeker wanneer de werkgever de risico’s niet in kaart heeft gebracht en zich dus niet aan de Arbowet heeft gehouden”, aldus de vicevoorzitter. “Daarnaast speelt bij asbestkanker ook nog het probleem van de verjaringstermijn, die nu 30 jaar is voor sommige mensen terwijl deze ziekte zich vaak pas ná die tijd openbaart.”
Alarmerende top van de ijsberg
De FNV denkt dat de cijfers uit dit onderzoek het topje van de ijsberg zijn. Jong: “We hebben nu veel cijfers uit de sectoren industrie, vervoer en zorg & welzijn. Dat geeft daar een duidelijk beeld. Maar in de sectoren waar veel arbeidsmigranten, uitzend- en tijdelijke krachten werken, zien we een enorme ondervertegenwoordiging. Die mensen werken ook met gevaarlijke stoffen. Hun arbeidsomstandigheden zijn eerder slechter dan beter. We zetten ons ook in voor die groep werkenden en maken ons daar ernstig zorgen over.”
Download hier de FNV-factsheet over de peiling werk en kanker
