Bij bijna elke fabricagehandeling waarbij vaste materialen zoals poeders en stof worden gehanteerd, kunnen verschillende potentiële gevaren voor zowel personeel als apparatuur optreden. Deze gevaren zijn goed gedocumenteerd en er zijn belangrijke voorschriften en richtlijnen opgesteld om het optreden ervan tot een minimum te beperken.
De potentiële risico’s van deze gevaren variëren van een ongeval met werkverlet als gevolg van spierspanning tot ernstiger letsel. Sommige gevaren zijn meer voor de hand liggend dan andere vanwege de gebruikte materialen en processen, andere juist niet. Onderstaand vind je desondanks drie potentiële gevaren en hoe ze aangepakt kunnen worden om arbeidsongevallen te minimaliseren.
Vervoer
Naast handmatige overdracht zijn er twee andere primaire methoden voor het transporteren van vaste stoffen van hun oorspronkelijke containers naar de procesapparatuur waar ze heen moeten; mechanisch en pneumatisch. Bijna elke poeder of stof kan een explosief mengsel vormen met lucht onder de verkeerde omstandigheden. In het algemeen vereisen die omstandigheden een relatief lage concentratie stofdeeltjes in een zuurstofrijke luchtstroom. Als er een vonk ontstaat die de Minimum Ignition Energy (MIE) van de stofwolk overschrijdt, kan er mogelijk een deflagratie of explosie optreden. Het primaire risico bij mechanische systemen is vonken als gevolg van contact tussen metalen componenten, of hoge oppervlaktetemperatuur als gevolg van wrijving of een defect elektrisch apparaat. Dit moet dus voorkomen zien te worden. Controleer hiervoor je systemen altijd goed bij het vervoeren van solids.
Opladen
Een veel voorkomende stap in chemische productieprocessen is de toevoeging van vaste stoffen aan een reactor of mengvat met ontvlambaar oplosmiddel dat inert is met stikstof. Het is beangstigend dat het nog steeds relatief gebruikelijk is om te horen dat deze stap wordt bereikt door simpelweg de vaste stoffen in een vat te gieten via een open mangat. Deze praktijk resulteert in het blootstellen van de stikstofdeken en de verzadigde dampen van oplosmiddelen aan de zuurstofrijke lucht buiten het vat, wat kan resulteren in een explosief mengsel van oplosmiddeldamp en lucht nabij het open mangat. Wanneer vervolgens vaste stoffen in het vat worden gegoten, kunnen statische ladingen zich ophopen op de container en de vallende deeltjes, die onder de juiste omstandigheden kunnen resulteren in een elektrostatische ontlading. Doe dit dus op een veilige manier, net als overstappen energie!
Ontsteking
Vrijwel elk materiaal kan een ontvlambaar mengsel vormen wanneer deeltjes ervan in de juiste concentratie in de lucht worden gesuspendeerd. Als dat gebeurt, is het belangrijk om te voorkomen dat er een ontstekingsbron ontstaat. Open vuur en vonken van elektrische apparaten zijn relatief eenvoudig aan te pakken, maar accumulatie en ontlading van statische elektriciteit kan moeilijker te voorkomen zijn. Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat een statische ontlading van slechts 5-10 milli Joule (mJ) voldoende is om sommige materialen te laten ontbranden. Ter vergelijking: een gemiddelde statische schok bij het aanraken van een deurknop in de winter is ongeveer 30 mJ. Een manier om de opbouw van statische elektriciteit te helpen voorkomen, is door waar mogelijk geleidende, antistatische of statisch dissipatieve materialen te gebruiken bij het hanteren van vaste stoffen.
